Najbolje iz Srbije
07.05.2021. - 09:32
Drevna blaga pribojskog kraja
Prostoru gde se danas nalazi opština Priboj, jedno je od mesta u Evropi i svetu gde se najranije počelo sa eksploatacijom, pa i delimičnom preradom i obradom bakra
Na području opštine Priboj ljudi su živeli i u praistorijsko doba. Prve naseobine u Donjem Polimlju nikle su još pre šest i po milenijuma, a o tome svedoče rudnici i rudarska naselja u dolini Lima, koja pripadaju „vinčanskoj“ kulturi.
Privatna arhiva
Do tih svedočanstava došlo se kroz višegodišnja arheološka istraživanja. Tako su na teritoriji Priboja, za sada, registrovana 134 arheološka nalazišta. Ona su iz različitih perioda, počev od starijeg, odnosno srednjeg neolita, pa sve do kasnog srednjeg veka.
Privatna arhiva
Jedan od najstarijih lokaliteta svakako je rudnik Jarmovac, u neposrednoj blizini današnjeg grada Priboja. U pitanju je jedan od četiri najstarija rudnika bakra u Evropi, a najnovija naučna istraživanja su dokazala, ne samo u Evropi, nego i u svetu, jer je eksploatacija bakra začeta upravo na ovim prostorima, u okviru „vinčanske“ kulture.
Privatna arhiva
Pored ostataka rudarskih okana, nedaleko od samog rudnika pronađeni su i ostaci praistorijskih grobnica, gde su sahranjivani ratnici, rudari i članovi njihovih porodica. Nedaleko od tih grobnica pronađeni su i ostaci rudarskih naselja, odnosno ljudi koji su eksloatisali rudnik bakra Jarmovac.
Privatna arhiva
Prilikom istraživanja grobnica otkriveni su i podaci iz različitih, uglavnom mlađih perioda, od eneolita, od bakarnog doba, a uz bakar vršena je i eksploatacija gvožđa, pa je očito da su i u vreme gvozdenog doba, ovde živeli ljudi i vršili iskopavanja ali i jednostavniju preradu rudnih bogastava.
O tome svedoči i stalna postavka izložbe u Zavičajnom muzeju u Priboju, koja se odnosi na jarmovačke rudare, mada je najvećim delom vezana za period gvozdenog doba, kada je ovde živelo izvesno ilirsko pleme, najverovatnije Autarijati.
Privatna arhiva
U muzeju u Priboju čuvaju se primerci tadašnjeg, raznovrsnog i maštovito izrađenog nakita, oružja i opreme. Naročitu vrednost ima zbirka drevnih i primitivnih, ali u to doba jedino mogućih i efikasnih, rudarskih alatki.
U okviru izložbe najzanimljiviji su eksponati sa naselja jarmovačkih rudara. Njihove prve alatke su u to vreme pravljene od oblutaka, odnosno od rečnog kamena, jer nije postojalo drugog tvrdog materijala, kao što su bili pomenuti oblutci.
Privatna arhiva
A samo kod jednog rudarskog okna, rudnika Jarmovac, pronađeno je preko 40 takvih alatki, i sve su izložene u pribojskom Zavičajnom muzeju.
